1-با صرف غذا آرامش بيابيد:

متخصصان "ام .اي. تي " طي پژوهشهائي به اين نتيجه رسيده اند كه مصرف كربوهيدراتها باعث افزايش سروتونين در مغز انسان شده و تأثير مثبتي بر خلق و خوي فرد مي گذارد. در نتيجه تأثير آرام بخشي بر كل بدن بجا مي گذارد و عوارض حاصل از فشار رواني همچون ، خشم ، تنش ، زود رنجي و ناتواني در تمركز را كاهش مي دهد . از آنجايي كه تاثير كربوهيدراتها بر بهبود حالت انسان نياز به زمان دارد و فقط 2 تا 3 ساعت دوام مي آورد . بهتر است در روزهاي پرتنش در چند وعده ، غذاي كم حجم و حاوي كربوهيدرات مصرف شود. ولي در عين حال ميزان كل كالري مورد نياز بدن در وضع مناسبي ثابت نگه داشته شود تا چاقي زائد ايجاد نشود .

2- از خود سه سوال بپرسيد :

درهنگام عصبانيت و ناراحتي اين سه سوال را از خود بپرسيد :

-آيا اين موضوع مهم است ؟

-آيا واكنش من در مقابل مسئله بجا و مناسب است ؟

-آيا اين جريان تغيير پذير است ؟

هر كسي مي تواند با بهره وري از اين روش و پرسيدن اين سوالها از خود و پاسخ دادن به آن ، خود را آرام ومحركهاي تنش زا را از ميان بر دارد . گفتني است كه چنين راهكاري در هر جايي كاربرد دارد .

3- با دويدن از بار مشكلاتتان بكاهيد.

دكتر «كوبو» معتقد است كه ورزشهاي هوازي بهترين طريقه ازميان بردن فشارهاي رواني روزانه مي باشد.حتي انجام فعاليت متعادل نظير 30 دقيقه پياده روي در روز به بهبود وضع جسمي و روحي شخص مي انجامد .

4- ديدگاههاي خودتان را بررسي كنيد :

«مشيل تيلور» كارشناس و روانشناس ،در رفع فشارهاي رواني مي گويد :« كه در يك روز كاري شلوغ رانندگي مي كردم ناگهان متوجه شدم كه چراغ روغن اتومبيلم چشمك مي زند آن روز بيماران زيادي را ويزيت كرده بودم وضمناً ناچار بودم كودك سه ساله ام را بعد از برگشت ازسركار از جايي بردارم . خودم نيز احساس فشار رواني زيادي مي كردم كه يكمرتبه بر آن شدم همان روش را بكار بندم كه به بيمارانم توصيه مي كنم.سپس ازخودم پرسيدم، آيا مشكل روغن ماشين مسئله مرگ وزندگي است ؟ در پاسخ به اين سئوال جواب دادم : نه تعويض روغن را به راحتي ميتوان به هفته بعد موكول كرد و چندان هم ضرورت ندارد » .وي ازبيماران خودمي پرسد : اگر امروزبه شستشو واتو نپردازيد دنيا به آخر مي رسد ؟

5- نفسهاي عميق بكشيد:

كشيدن نفس عميق به اين نحو است كه ريه ها كاملاً پرشده و عمل رساندن اكسيژن حياتي به مغز سريعتر صورت گيرد. به اين منظوراز راه بيني آهسته و عميق نفس بكشيد و حس كنيد كه هوا در تمام بندبند وجودتان جريان مي يابد سپس كم كم به مدت طولاني هوا را بيرون بدهيد . ضمن انجام اين كار بگذاريد هر چه هوا هست بيرون بيايدتاشكمتان تخت شده وآه بكشيد.به هنگام دم بايد تصور كنيدهوايي كه تنفس مي كنيد احساس آرامش و آسايش رابراي بدنتان به ارمغان مي آورد و هنگام بازدم بايدبه اين فكرباشيدكه چگونه فشارعصبي برطرف مي شود.

6- خنده كنان تنش زدايي كنيد :

«گودمن »معتقد است خنده اي كه ازته دل باشد، ماهيچه ها را شل كرده ، فشارخون را كاهش مي دهد . هورمون هاي تنش زا را متوقف ساخته و دستگاه ايمني را هم تقويت مي نمايد.

7- چاي سبزفشار روحي را كاهش مي دهد :

قهوه ،ادويه،كاكائو كه سرشار از موادپنهاني كافئيني هستند ، محركهايي مي باشند كه دستگاه عصبي را تحريك كرده و مي توانند شما را نسبت به فشار رواني مستعد تر سازند. بنابراين پزشكان مصرف مواد كافئين دار را منع مي كنند. موقعي كه به ماده محرك خفيفي نيازمنديم خوردن چاي سبز بسيار مفيد است که داراي ماده كافئين مانندي به اسم « تي او فيلين » است . همچنين ماده اي دارد كه بر اساس برخي مطالعات ممكن است ميزان كلسترول خون را كاهش داده و اثرات ضد سرطاني هم داشته باشد .

8-به فكر بي كاري واستراحت خود هم باشيد :

يكي از عوامل عمده تشويش ، داشتن برنامه سنگين و فشردة كاري است . براي مقابله با اين عامل بوجود آورنده فشار رواني شما مي توانيد برنامه اي براي خود تنظيم كنيد كه از فشار رواني ايمن بمانيد .هر روز به مدت نيم ساعت دست از كاربكشيد.شماقادر به مهار همه چيز نيستند وليكن مي توانيد برنامه كاريتان را به نحوي تنظيم كنيد كه زمان فراغت و استراحتي هم برايتان باقي بماند.

9- عبادت كنيد :

افراد وقت بسيار زياد را صرف ناراحتي از رخدادهاي تلخ و ناگوار گذشته يا نگراني از آينده مي كنند .رمز كاهش فشار رواني اين است كه ياد بگيريد از نظر احساسي و عاطفي چگونه در زمان حال زندگي كنيد .داشتن اعتقادات مذهبي از اين بابت لازم ومؤثراست كه به نظرپزشكان آرامبخش ترين آيين مذهبي هنگامي است كه هر روز صبح عبادت كنيد و نماز بخوانيد اين موضوع به اثبات رسيده كه عبادت و راز و نياز با پروردگار تاثير هورمورنهاي توليد فشار رواني همچون آدرنالين و نور آدرنالين را در بدن تقليل مي دهد. روان شناسان اضافه مي كنند كه به ياد داشته باشيد پزشكان هيچ گاه نمي توانند نظام آرام بخشي دروني بيمارانشان را به آنها باز گردانند . چنين آرامشي به خود شخص بستگي دارد.پس هرگاه ازفشارروحي رنج مي بريد از راه عبادت و انجام فرايض ديني ،خود درماني كنيد .

10- تمرينات آرام بخشي(ريلكسيشين )انجام دهيد.

اين تمرينات مي تواند در كل عضلات يا در برخي از عضلات صورت گيرد.براي مثال : افرادي كه ساعات زيادي از روز را پشت ميز مي گذارنند،اين تمرينات آرام بخش مفيد به نظرميرسد. روزي 15 الي 20 دقيقه را صرف انجام تمرينات سفت و شل نمودن عضلات بدن خود بكنيد . اين عمل را بهتر است از قسمت هاي پايين بدن يعني ازنوك انگشتان پاي شروع كرده و به قسمت هاي سرو گردن برسيد.

منابع :

بهداشت رواني : مولف ؛ دكتر گنجي

شرح بیماری

افسردگی‌ عبارت‌ است‌ از احساس‌ غم‌، دلسردی‌، یا ناامیدی‌ به‌ مدت‌ حداقل‌ 2 هفته‌ در اغلب‌ روزها و اغلب‌ ساعات‌ روز، به‌ علاوه‌ علایم‌ همراه‌.

علایم‌ شایع‌

از دست‌ دادن‌ علاقه‌؛ بی‌حوصلگی‌ و دل‌زدگی‌؛ ناتوانی‌ از لذت‌ بردن‌

احساس‌ ناامیدی‌؛ بی‌حالی‌ و خستگی‌

بی‌خوابی‌؛ خواب‌ زیاد یا ناراحت‌

گوشه‌گیری‌ اجتماعی‌؛ احساس‌ بی‌ارزش‌ بودن‌ ومورد نیاز نبودن‌

بی‌اشتهایی‌ یا پرخوری‌؛ یبوست‌

از دست‌ دادن‌ میل‌ جنسی‌

مشکل‌ داشتن‌ در تصمیم‌گیری‌؛ مشکل‌ داشتن‌ در تمرکز

یکباره‌ به‌ گریه‌ افتادن‌ بدون‌ توضیح‌ مشخص‌

احساس‌ گناه‌ شدید به‌ خاطر وقایع‌ بی‌اهمیت‌ یا خیالی‌

تحریک‌پذیری‌؛ بی‌قراری‌؛ افکار خودکشی‌

دردهای‌ مختلف‌، مثل‌ سردرد، درد قفسه‌ سینه‌ بدون‌ شواهدی‌ از بیماری‌ جسمی‌

علل

برای‌ بیماری‌ افسردگی‌ واقعی‌ هیچ‌ علت‌ یگانه‌ و روشنی‌ نمی‌توان‌ متصور بود. بعضی‌ از عوامل‌ زیست‌شناختی‌ مثل‌ بیماری‌های‌ جسمی‌، اختلالات‌ هورمونی‌، یا بعضی‌ داروها می‌توانند نقش‌ داشته‌ باشند.
عوامل‌ اجتماعی‌ و روانی‌ نیز می‌توانند نقش‌ داشته‌ باشند.
اختلالات‌ ارثی‌ نیز می‌توانند مؤثر باشند.
بروز این‌ حالت‌ ممکن‌ است‌ با تعداد وقایع‌ ناراحت‌کننده‌ زندگی‌ فرد ارتباط‌ داشته‌ باشد.

عوامل تشدید کننده بیماری

عصبانیت‌ یا احساس‌ دیگری‌ که‌ فرو خورده‌ شده‌ باشد.

داشتن‌ شخصیتی‌ وسواسی‌، منظم‌ و جدی‌، تکامل‌گرا، یا شدیداً وابسته‌

سابقه‌ خانوادگی‌ افسردگی‌

وابستگی‌ به‌ الکل‌

شکست‌ در کار، ازدواج‌، یا روابط‌ با دیگران‌

مرگ‌ یا فقدان‌ یکی‌ از عزیزان‌

از دست‌ دادن‌ یک‌ چیز مهم‌ (شغل‌، خانه‌، سرمایه‌)

تغییر شغل‌ یا نقل‌ مکان‌ به‌ یک‌ جای‌ جدید

انجام‌ بعضی‌ از اعمال‌ جراحی‌ مثل‌ برداشتن‌ پستان‌ به‌ علت‌ سرطان‌

وجود یک‌ بیماری‌ یا معلولیت‌ عمده‌

گذر از یک‌ مرحله‌ از زندگی‌ به‌ مرحله‌ای‌ دیگر، مثلاً یائسگی‌ یا بازنشستگی‌

استفاده‌ از بعضی‌ از داروها مثل‌ رزرپین‌، داروهای‌ مسدودکننده‌ بتا آدرنرژیک‌، یا بنزودیازپین‌ها
محرومیت‌ از داروها و مواد محرک‌ مثل‌ کوکائین ‌، آمفتامین‌ها، یا کافئین‌

بعضی‌ از بیماری‌ها مثل‌ دیابت‌، سرطان‌ لوزالمعده ‌، و اختلالات‌ هورمونی‌

پیشگیری‌

• تغییرات‌ عمده‌ زندگی‌ را پیش‌بینی‌ و آمادگی‌ لازم‌ برای‌ مواجهه‌ شدن‌ با آنها را کسب‌ کنید.

• حتی‌الامکان‌ از عوامل‌ خطر پرهیز کنید.

عواقب‌ مورد انتظار

در بسیاری‌ از موارد، بیماری‌ خود به‌ خود خوب‌ می‌شود، اما با کمک‌ گرفتن‌ از پزشک‌ می‌توان‌ مدت‌ افسردگی‌ را کم‌ کرد و روش‌های‌ مقابله‌ با افسردگی‌ را فرا گرفت‌. عود افسردگی‌ شایع‌ است‌. درصد بهبودی‌ بالا است‌، حتی‌ اگر فرد به‌ هنگام‌ افسردگی‌، نسبت‌ به‌ بهبودی‌ خود دید منفی‌ داشته‌ باشد.

عوارض‌ احتمالی‌

خودکشی‌. علایم‌ هشداردهنده‌ آن‌ عبارتند از: ـ گوشه‌گیری‌ از خانواده‌ و دوستان‌ ـ عدم‌ توجه‌ به‌ ظاهر خود ـ به‌ زبان‌ آوردن‌ این‌ که‌ فرد می‌خواهد «همه‌ چیز را تمام‌ کند» یا اینکه‌ «زیادی‌ است‌ و مزاحم‌ دیگران‌.» ـ شواهدی‌ از داشتن‌ نقشه‌ برای‌ خودکشی‌ (مثلاً نوشتن‌ وصیت‌نامه‌ یا توجه‌ به‌ یک‌ سلاح‌ قتاله‌) ـ خوشحالی‌ ناگهانی‌ پس‌ از احساس‌ نومیدی‌ طولانی‌ مدت‌ ـ عدم‌ بهبود افسردگی‌

درمان‌

اصول‌ کلی‌
در صورتی‌ که‌ علایم‌ خفیف‌ تا متوسط‌ باشند، روش‌های‌ به‌ عهده‌ گرفتن‌ مراقبت‌ از خود را در پیش‌ گیرید:

با دوستان‌ و خانواده‌ صحبت‌ کنید.

به‌ طور منظم‌ ورزش‌ کنید.

یک‌ رژیم‌ غذایی‌ متعادل‌ و کم‌چرب‌ داشته‌ باشید.

الکل‌ مصرف‌ نکنید؛

کارهای‌ عادی‌ زندگی‌ خود را ادامه‌ دهید.

فیلم‌های‌ خنده‌دار و شاد ببینید.

در صورت‌ امکان‌ به‌ تعطیلات‌ بروید.

احساسات‌ خود را در یک‌ دفتر خاطرات‌ روزانه‌ بنویسید.

سعی‌ کنید مشکلات‌ در روابط‌ با دیگران‌ را حل‌ کنید (البته‌ بهتر است‌ که‌ در این‌ زمان‌ تصمیمات‌ عمده‌ نگیرید).

تا حدی‌ که‌ می‌توانید فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری خود را حفظ‌ کنید.

مسؤولیت‌های‌ خود را تا زمان‌ بهبودی‌ به‌ فرد دیگری‌ واگذار کنید.

به‌ گروه‌های‌ حمایتی‌ در مورد افسردگی‌ بپیوندید.


داروها
داروهای‌ ضدافسردگی‌ برای‌ بعضی‌ از افراد که‌ افسردگی‌ طولانی‌مدت‌ یا نسبتاً شدید دارند.
لیتیم‌ برای‌ مواردی‌ که‌ دوره‌هایی‌ از سرخوشی‌ غیرطبیعی‌ و افسردگی‌ متناوباً رخ‌ می‌دهند.

فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری

محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری ها و علایق‌ روزانه‌ را حفظ‌ کنید حتی‌ اگر حوصله‌ آنها را ندارید.

رژیم‌ غذایی‌

یک‌ رژیم‌ عادی‌ و متعادل‌ داشته‌ باشید حتی‌ اگر اشتها به‌ غذا ندارید.

درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان علایم‌ افسردگی‌ دارید.

اگر احساس‌ تمایل‌ به‌ خودکشی‌ یا ناامیدی‌ دارید.

همه ما تقريبا يک‌سوم از زندگي‌مان را در خواب به‌سر مي‌بريم. اما اين‌قدر که از واقعيت‌هاي بيداري‌مان آگاهي داريم، از خواب‌مان کمتر مي‌دانيم. در گفتگو با دکتر حسين ابراهيمي مقدم، روان‌شناس و مدرس دانشگاه، کوشيده‌ايم سري به دنياي خواب بزنيم و بيش از پيش با ظرايف و دقايق اين دنياي رازآلود آشنا شويم...

سلامت : آقاي دکتر! آيا اين درست است که مغز ما در هنگام خواب استراحت مي‌کند؟

واقعيت اين است که مغز ما در دوره‌هايي از خواب حتي از زمان بيداري هم فعال‌تر است! لذا اينکه گفته شود در هنگام خواب مغز استراحت مي‌کند، اصلا باور درستي نيست! در انسان، هنگام تولد، مدت خواب حداکثر ميزان خود را دارد و بين 20 تا 22 ساعت در شبانه‌روز است، سپس به تدريج از ميزان آن کاسته مي‌شود و در هنگام بلوغ به کمي بيش از 8 ساعت مي‌رسد. متوسط مقدار خواب در بزرگسالان 5/7 ساعت است. البته اختلافات انفرادي زيادي نيز در نياز به خواب و مدت آن مشاهده مي‌شود.

سلامت : مکانيزم عصبي به خواب رفتن چيست؟

در هنگام خواب به تدريج از سطح هوشياري کاسته مي‌شود. سطح هوشياري با فعاليت‌ نورون‌هاي کورتکس مخ مربوط است. فعاليت نورون‌هاي کورتکس هم به نوبه‌ها خود تحت تاثير پيام‌هاي تحريک کننده و بازدارنده‌اي قرار دارد که از تشکيلات مشبک به کورتکس مي‌رسد. ضمنا در هنگام خواب سيناپس‌هاي بازدارنده‌اي که به خصوص از تشکيلات مشبک، پل مغز و بصل‌النخاع سرچشمه مي‌گيرند و انتقال‌دهنده شيميايي آنها سرتونين است، به کار مي‌افتند. به همين جهت است که در هنگام خواب به سروتونين مغز افزوده مي‌شود و اگر در مغز جانوران بيدار هم سروتونين تزريق کنيم به خواب مي‌روند.

سلامت : خواب چه آثاري دارد؟

براي جواب به اين سوال اجازه بدهيد ابتدا مثالي مطرح کنم. فرض بفرماييد که شما پشت فرمان خودروي خود نشسته و استارت مي‌زنيد. چه اتفاقي مي‌افتد؟ انرژي از باتري براي روشن شدن ماشين بسيج مي‌شود و خودرو شما روشن مي‌شود. اگر اعمالي از اين دست مثل روشن شدن خودرو، استفاده از کولر يا روشن کردن چراغ‌ها و برف‌پاک‌کن را در نظر بگيريم، متوجه مي‌شويم که بايد خيلي زود باتري خودرو خالي و شارژ شود ولي واقعيت اين است که دينام خودرو وظيفه شارژ دوباره باتري را به عهده دارد و تا وقتي دينام سالم است باتري شما به راحتي خالي مي‌کند و خودروي شما خوب استارت مي‌زند ولي اگر دينام خراب باشد، مشکلات شروع مي‌شود. در بدن ما هم خواب نقش همان دينام را بازي مي‌کند و باعث مي‌شود پرانرژي باشيم. قطعا با کساني برخورد کرده‌ايد که صبح‌ها براي انجام امور انرژي لازم را ندارند يا افراد افسرده‌اي که انگيزه‌ انجام فعاليت را ندارند، معمولا کم انرژي هستند و به طور عمده مشکل خواب دارند يا به عبارتي خوب شارژ نمي‌شوند.

سلامت : اين شارژي که شما مي‌گوييد بدني است يا رواني؟

خب، خواب مراحل متعددي دارد که توضيح آن از حوصله اين مقاله خارج است ولي به طور کلي 2 نوع خواب داريم: REM و NonREM. مرحله REM زماني اتفاق که مي‌افتد که همان‌طور که فرد خوابيده وچشم‌ها بسته‌اند ولي چشم در چشم خانه (حدقه) حرکت مي‌کند، حتي با چشم غيرمسلح هم مي‌توان ديد که چشم فردي که خوابيده حرکت مي‌کند. اگر فرد را در اين مرحله از خواب بيدار کنيم، به طور عمده گزارش مي‌دهد که داشته خواب مي‌‌ديده است. اين مرحله بيشتر شارژ رواني بدن را در پي دارد. درمرحله ديگر خواب يا NonREM يعني خوابي که چشم‌ها حرکتي ندارند، فرد کمتر گزارش خواب ديدن را دارد. اين مرحله بيشتر شارژ بدني را بر عهده دارد.

سلامت : کدام خواب مهم‌تر است؟

البته هر دو مهم هستند ولي پژوهش‌هايي که انجام داده‌ايم نشان داده است که محروميت از خواب REM تاثيرات و پيامدهاي ناگوارتري را در پي داشته است. در آزمايشي روي يک استخر آب جزاير کوچکي درست کرديم که روي هر يک گربه‌اي مي‌توانست به صورت ايستاده قرار بگيرد ولي جاي کافي براي دراز کشيدن نداشت. لازم به يادآوري است که گربه‌ها مي‌توانند به صورت ايستاده در خواب NonREM باشند ولي به محض رفتن به خواب REM به آب افتاده و بيدار ‌شدند. در چنين گربه‌هاي خانگي که از خواب REM محروم شدند به سرعت نشانه‌هاي بيماري‌هاي روان تني، لاغري، بي‌اشتهايي و تحريک‌پذيري غيرعادي ظاهر شد و اين گربه‌هاي دست‌آموز خانگي به گربه‌هاي وحشي تبديل شدند.اگر آزمايش ادامه يابد گربه‌ها بر اثر لاغري شديد مي‌ميرند. در پژوهش‌ ديگري که روي عده‌اي داوطلب انجام شده با محروم ساختن آنها از خواب REM و مقايسه آنها با افراد ديگري که از خواب NonREM محروم مي‌شدند نشان داد که در افرادي که از خواب REM محروم شده بودند به تدريج نشانه‌هاي بيماري‌هاي روان‌تني همراه با بي‌اشتهايي، تحريک‌پذيري غيرعادي و اختلالات دستگاه گردش خون و گوارش و نشانه‌هاي اسکيزوييد مانند بي‌توجهي به محيط به وجود آمد، مسلما ادامه آزمايش غيراخلاقي بود! پس همان‌طورکه مي‌بينيد حذف يا محروميت از خواب مخصوصا خواب REM به سرعت اختلالاتي را به وجود مي‌آورد و مقاومت کامل در برابر بي‌خوابي کامل، حداکثر 6 روز است! بنابراين مقاومت انسان در برابر بي‌خوابي کمتر از مقاومت در برابر بي‌غذايي است!

سلامت : چرا خواب REM اين قدر مهم است؟

ببينيد؛ در خواب REM ما خواب مي‌بينيم و خواب ديدن در روان‌شناسي از اهميت زيادي برخوردار است. ما معتقديم که خواب حل تعارض‌هاي دوران گذشته فرد است. لذا فرد در خواب و با خواب ديدن سعي در تنظيم و تعديل مسايل فکري، روحي، تعارضات و مشکلات خود دارد. به همين خاطر است که تعبير خواب در روان‌‌شناسي از اهميت خاصي برخوردار است. البته تعبير خواب روان‌شناسي با تعبير خواب يک معبر خواب‌گذاري، فرق دارد چرا که بعد از خواب‌گذاري قصد پيش‌گويي آينده فرد را از روي خواب او دارد ولي يک روان‌شناس از روي تعبير خواب به ريشه‌هاي برخي ناکامي‌ها و تعارض‌هاي زندگي گذشته فرد پي مي‌برد و به عبارتي شخصيت فرد را مورد بررسي قرار مي‌دهد.

سلامت : بين خواب ديدن زن و مرد هم تفاوتي وجود دارد؟

بله؛ به عنوان مثال، فرض بفرماييد که بين خواب زن‌ها و مردها تفاوت‌هايي وجود دارد؛ مثلا خانم‌ها بيشتر خواب‌هاي سريالي مي‌بينند! حتي در يک شب چند قسمت خواب و يا در چند شب پشت‌سر هم دنباله‌ خواب‌هاي قبلي خود را بيشتر مي‌بينند و البته از اين بابت خوشبخت‌ترند چرا که مردها معمولا خواب‌هاي يک قسمتي مي‌بينند و متاسفانه در اين خواب‌هاي کوتاه عمدتا به ناکامي هم مي‌رسند و حتي در خواب هم به خواسته خود دست نمي‌يابند!

سلامت : آيا مي‌توان ادعا کرد که از روي خواب مي‌توانيم به شخصيت افراد پي ببريم؟

البته جواب صريح به اين سوال کمي سخت است ولي مي‌توان گفت که از روي خواب مي‌توان به مشکلات و دغدغه‌هايي که فرد با آنها درگير بوده است پي برد. بالطبع مشکلات فرد، نوع زندگي، سبک شناختي و شيوه کنار آمدن با مسايل را مشخص مي‌کند. مثلا فرض بفرماييد عده‌اي از برخي خواب‌هاي تکراري گله دارند. احتمالا اين افراد تعارض حل نشده‌اي دارند که به کرات در خواب خود را نشان مي‌دهديا افراد افسرده بيشتر خواب مرده، قبرستان، تاريکي و... مي‌بينند. برعکس افراد شنگول خواب‌هايي با زمينه‌هاي جنسي يا شهواني بيشتر مي‌بينند. اگر فردي خواب بسيار در هم بر هم و به هم ريخته‌اي ببيند نشان‌دهنده فکر بسيار به هم ريخته و نامنظم اوست. معمولا وسواسي‌ها خواب را با جزييات ريز مي‌بينند و با همان جزييات هم تعريف مي‌کنند. پس مي‌بينند که تا حدي مي‌توان به دنياي دروني فرد پي ببرد.

سلامت : پس تعبير خواب روان‌شناسي نبايد کار سختي باشد؟

دقيقا بر عکس؛ بسيار سخت است، چرا که کار به همين جا ختم نمي‌شود! مثلا از طرفي برخي خواب‌ها معناي سمبوليک يا نمادين دارند. به عبارتي ديدن يک چيز خاص در خواب مي‌تواند معناي چيز ديگري را بدهد. مثلا ديدن برگ درخت يا کاغذ مي‌تواند نشانه‌اي از زنانگي تلقي شود. برخي خواب‌ها را هم خيلي ارزشمند تلقي نمي‌کنيم. مثلا فرض کنيد خواب‌هايي که با شرايط لحظه‌اي و گذراي فرد در ارتباط است؛ مثلا من مراجعي داشتم که تعريف مي‌کرد که خواب مي‌ديده در سرماي قطب اسير است و وقتي با لرز و سرما از خواب مي‌پرد متوجه مي‌شود که در سرماي زمستان پنجره اتاق بازمانده و سرماي سختي وارد اتاق شده است. مسلما اين خواب‌ها خيلي ارزش تفسيري ندارند.

 

مقدمه

دلبستگی عبارت است از پیوند عاطفی عمیقی که با افراد خاص در زندگی خود برقرار می‌کنیم، طوری که باعث می‌شود وقتی با آنها تعامل می‌کنیم، احساس نشاط و شعف کرده و به هنگام استرس از اینکه آنها را در کنار خود داریم ، احساس آرامش کنیم. نوباوگان در پایان سال اول زندگی ، به افراد آشنایی که نیازهای جسمانی آنها را برآورده کرده‌اند، دلبسته می‌شوند.

به بچه‌های این سن نگاه کنید که چگونه برای توجه خاص ، والدین خود را انتخاب می‌کنند و روی آنها انگشت می‌گذارند. برای مثال ، وقتی که مادر وارد اتاق می‌شود، فرزند او لبخند دوستانه عمیقی می‌زند. وقتی مادر او را بغل می‌کند، صورت مادر را نوازش می‌کند، موی او را می‌کاود و تنگ به او می‌چسبد. وقتی احساس ترس یا اضطراب می‌کند، به آغوش او پناه می‌برد و به او می‌چسبد.

نظریه فروید در مورد دلبستگی

فروید اولین کسی بود که اظهار داشت پیوند عاطفی نوباوه با مادر ، مبنای تمامی روابط بعدی است و پژوهش درباره پیامدهای دلبستگی ، با دیدگاه فروید هماهنگ است. اما در مورد دلبستگی ، مجادله نظری شدیدی هم صورت گرفته است. نظریه روان کاوی ، تغذیه را شرایط اولیه‌ای در نظر می‌گیرد که والدین : نوزادان به کمک آن این پیوندهای عاطفی را برقراری می‌کنند رفتار گرایی هم بر اهمیت تغذیه تاکید می‌کند.

اما به دلایل دیگر ، بنابر توجیه مشهور رفتارگرا ، زمانی که مادر گرسنگی بچه را رفع می‌کند، بچه‌ها یاد می‌گیرند نوازشهای نرم ، لبخندهای گرم و کلمه‌های تسلی بخش او را ترجیح دهند. گر چه تغذیه ، زمینه ساز مهمی برای رابطه نزدیک است، دلبستگی به ارضای گرسنگی وابسته نیست.

کردار شناختی دلبستگی

این روزها ، نظریه کردار شناختی دلبستگی ، مقبول‌ترین نظریه درباره پیوندهای عاطفی نوباوه با مراقبت کننده است. به عقیده کردار شناختی خیلی از رفتارهای انسان ، در تاریخ ما به این علت تکامل یافته‌اند که به بقای ما کمک می‌کنند. جان یولبی (1969) که اولین بار این دیدگاه را در مورد پیوند نوباوه - مراقبت کننده مطرح کرد، از تحقیقات کنراد لورنز در مورد نقش پذیری بچه غازها الهام گرفت او معتقد بود که بچه انسان ، مانند بچه حیوانات ، از یک رشته رفتارهای فطری برخوردار است که به نگهداشتن والد نزدیک او ، کمک می‌کند و احتمال محفوظ ماندن بچه از خطر را افزایش می‌دهد. تماس با والد ، ضمنا تضمین می‌کند که بچه تغذیه خواهد شد، اما برلبی محتاطانه اشاره کرد که تغذیه مبنای دلبستگی نیست. در عوض ، پیوند دلبستگی ، خودش مبنای زیستی قدرتمندی دارد و می‌توان آن را در بستر تکاملی بهتر شناخت ، بستری که بقای گونه در آن اهمیت بسیار زیادی دارد.

دلبستگی در چهار مرحله ایجاد می‌شود.

به عقیده بولبی ، رابط نوباوه با والد ، به صورت یک رشته علایم فردی آغاز می‌شود که والد را به طرف نوباوه می‌کشاند. به مرور زمان پیوند عاطفی صمیمی ایجاد می‌شود که توانائیهای جدید شناختی و هیجانی از آن حمایت می‌کند.

مرحله پیش دلبستگی (تولد تا 6 هفتگی )

انواع علایم فطری ، چنگ زدن ، لبخند زدن ، گریه کردن ، و زل زدن به چشمان والدین به نوزادان کمک می‌کنند تا با سایر انسانها تماس نزدیک برقرار کنند. وقتی که مادرها پاسخ می‌دهند، نوباوگان آنها را ترغیب می‌کنند نزدیک بماند، زیرا وقتی آنها را بلند می‌کنند، نوازش می‌کنند و به آرامی با آنها صحبت می‌کنند، تسلی می‌یابند. نوزادان در این سن می‌توانند صدای مادر خودشان را تشخیص دهند. اما آنها هنوز به مادر دلبسته نیستند، زیرا اهمیتی نمی‌دهند که با فرد نا آشنایی به سر برند.

مرحله دلبستگی در حال انجام (6 هفتگی تا 8-6 ماهگی)

در طول این مرحله ، نوباوگان به مراقبت کننده آشنا به صورتی پاسخ می‌دهند که با یک غربیه فرق دارد. اما با اینکه نوباوگان می‌توانند مادر خود را تشخیص دهند، در صورتی که از او جدا شوند، هنوز اعتراض نمی‌کنند. بنابراین ، دلبستگی در حال انجام است ، ولی هنوز ایجاد نشده است.

مرحله دلسبتگی واضح (8-6 ماهگی تا 18 ماهگی -2 سالگی)

تاکنون دلبستگی به مراقبت کننده آشنا به وضوح مشهود است. نوباوگان ، اضطراب جدایی نشان می‌دهند، یعنی وقتی که فرد بزرگسالی که به او تکیه کرده‌اند آنها را ترک می‌کند، ناراحت می‌شوند اضطراب جدایی بعد از 6 ماهگی در همه بچه‌ها وجود دارد و تا حدود 15 ماهگی شدید می‌شود. نوباوگان و کودکان نوپای بزرگتر ، غیر از اعتراض کردن به ترک والد تلاش می‌کنند تا او را نزد خود نگهدارند.

به عقیده بولبی ، کودکان در نتیجه تجربیات خود در طول این چهار مرحله ، پیوند عاطفی با ثباتی با مراقبت کننده برقرار می‌کنند که در غیاب والدین می‌توانند از آن به عنوان یک پاگاه امن ، استفاده کنند. این بازنمایی درونی ، جزء مهمی از شخصیت می‌شود که به عنوان الگوی واقعی درونی ، یا یک رشته انتظارات درباره در دسترس بودن شخصیتهای دلبستگی و احتمال فراهم آوردن حمایت در مواقع استرس ، عمل می‌کند. این تصویر ذهنی ، الگو یا راهنمایی برای کلیه روابط صمیمی در آینده می‌شود، از کودکی و نوجوانی تا دوران بزرگسالی